Książka

Reformacja jako skutek wewnętrznego rozdarcia moralnego i intelektualnego wywołanego humanizmem. Co myśleć o zdaniu, jakoby była czynnikiem postępu. Ślady różnowierstwa w Polsce XV wieku. Odpór dawany Luterstwu. Niespodziewany fakt sekularyzacji zlutrzonego Wielkiego Mistrza Prus. Jak się patrzono na ten fakt. Zdanie kanclerza Gattinary, protestantów i Klemensa VII. Wytłumaczenie, jak do tego faktu przyjść mogło. Emancypacja polityczna Kazimierza Jagiellończyka od wpływu Kurii Apostolskiej. Ostroróg, Kallimach, Jan z Rabsztejnu, Machiavelli. Parlamentaryzm stanowy i polityka narodowa, Jan Olbracht, Ale­ksander i próby oparcia się na Rusi. Jan Laski jako reprezentant, dążeń do kościoła narodowego i polityki narodowej. Jego zatarg z Rzymem. Utylitarna, z dnia na dzień prowadzona polityka hu­manistów Tomickiego i Krzyckiego, Dantyszek. Początki Hozjusza, Erazm Roterdamczyk chwali politykę polską. Po takich przykładach z góry reformacja podrasta, Jakub z Iłży i jego proces. Judaizm Weiglowej. Synod 1539 r. Czasy biskupów z nominacji królowej Bony. Antytrynitaryzm włoski przez Lizmanina dostaje się do Polski. Kółko reformatorów humanistów około r. 1540. Lizmanin, Przyłuski, Modrzewski, Uchański, Zebrzydowski. Schyłek Zygmunta I i jego ocenienie.

Odrodzenie i reformacja w Polsce