Słownik Polskiej Myśli Politycznej
Paweł Włodkowic
Paweł Włodkowic [Paulus Vladimiri] (1370?-po 1435), urodzony w Brudzeniu nad Skrwią w ziemi dobrzyńskiej jako syn Włodka lub Włodzimierza z rodu Dołęgów. Po początkowych naukach w kraju (prawdopodobnie w Płocku, gdzie miał przyjąć święcenia kapłańskie) studiował w Pradze, zdobywając tam bakalaureat w 1385 r. i magisterium sztuk wyzwolonych w 1393 r. Po otrzymaniu nadto bakalaureatu dekretów na wydziale prawa tegoż uniwersytetu, prowadził wykłady na wydziale sztuk w latach 1396-97, po czym wrócił do Królestwa Polskiego, gdzie w 1398 r. otrzymał scholasterię w Poznaniu, a w 1400 kanonię w Płocku. Od 1404 r. kontynuował studia prawnicze w Padwie, gdzie słuchał m.in. jednego z głównych przedstawicieli nurtu koncyliarystycznego Francisco Zabarelli (1339?-1417) i gdzie uzyskał licencjat prawa kanonicznego (dekretów) w 1408 r.. Następnie przebywał Włodkowic w Pizie podczas rozpoczętego tam soboru w 1409 r., a w kolejnym roku, w Bolonii, przedstawiał papieżowi sprawę Żmudzinów. Po powrocie do kraju został kustoszem i kanonikiem katedry krakowskiej, przed końcem tegoż roku - za zezwoleniem papieża - otrzymał doktorat praw i podjął wykłady na wydziale praw Akademii Krakowskiej, w latach 1414 i 1415 pełniąc funkcję jej rektora. Prawnymi problemami sporu Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim zajmował się najpóźniej od 1404 r., gdy przebywał w Padwie i Rzymie współpracując z Mateuszem z Krakowa nad propozycjami dotyczącymi reformy Kościoła. Po raz pierwszy wystąpił w tym sporze czynnie w trakcie sądu rozjemczego Zygmunta Luksemburskiego sprawowanego w Budzie w 1412 r., pełniąc rolę pełnomocnika księcia Janusza Mazowieckiego, przez pewien czas zastępując także pełnomocnika króla Władysława Jagiełły, biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza. Jako rektor Akademii Krakowskiej i pełnomocnik króla Władysława Jagiełły, Włodkowic brał następnie udział w obradach Soboru w Konstancji (od 1415 do zakończenia obrad w maju 1418 r.), gdzie polemizował z rzecznikiem Krzyżaków, Janem Falkenbergiem, zarzucającym mu stanowisko koncyliarystyczne. W 1420 r. Włodkowic uczestniczył w sądzie cesarskim we Wrocławiu, a w latach 1421 i 1424 w sądach papieskich w Rzymie. Po powrocie z Rzymu w 1424 r. wycofał się z dyplomacji; przez pewien czas był proboszczem kościoła Świętego Idziego w Krakowie, zaś lata 1425-27 spędził w diecezji poznańskiej, nosząc tytuł kanonika i prebendarza poznańskiego (wedle niektórych źródeł już w 1424 r. miał objąć probostwo w Kłodawie). Od 1427 r. osiadł ponownie w Krakowie, brał udział w komisji przygotowującej proces beatyfikacyjny królowej Jadwigi, jeszcze w 1434 r. pisał do Zbigniewa Oleśnickiego list, w którym domagał się rozwiązania Zakonu Krzyżackiego. Wedle ostatnich ustaleń zmarł 2 marca 1436 r. w Krakowie.
Wydania prac Pawła Włodkowica z Brudzenia: Magistri Pauli Vladimiri Tractatus de potestate papae et imperatoris respectu infidelium (O władzy cesarza i papieża wobec pogan), [w:] Rerum publicarum scientiae quae saeculo XV in Polonia viguit monumenta litteraria, ed. curavit Michael Bobrzyński, Cracoviae, Acad. Litterarum 1878, seria “Starodawne Prawa Polskiego Pomniki”, t. V, cz. I; Magistri Pauli Vladimiri, decretorum doctoris “Scriptum denunciatorium errorum Satyrae Ioannis Falkenberg, wyd. S.F. Bełch, Roma 1955; Bełch S.F., Paulus Vladimiri and his Doctrine concerning International Law and Politics, 2 t., The Hague 1965; Pisma wybrane Pawła Włodkowica, 3 tomy, wyd. L. Ehrlich, Warszawa 1966-69.