Słownik Polskiej Myśli Politycznej
Hugon Kołłątaj
Hugon Kołłątaj (1750-1812), ksiądz, publicysta, pisarz i polityk; wykształcenie zdobywał w kraju oraz w Wiedniu i Włoszech; był aktywnym działaczem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, zreformował Akademię Krakowską (jej rektor w latach 1783-86); w trakcie trwania Sejmu Wielkie-go twórca tzw. Kuźnicy Kołłątajowskiej skupiającej zwolenników uchwale-nia konstytucji. Po uchwaleniu Konstytucji uzyskał nominację podkancle- rzego wielkiego koronnego. Wraz z klęską w wojnie o Konstytucję wyjeż-dża do Drezna gdzie w grupie polityków podjął działania mające na celu wywołanie powstania; w 1794 wszedł w skład rządu powstańczego (Rady Najwyższej Narodowej). W latach późniejszych działał w Towarzystwie Przyjaciół Nauk, współuczestniczył w zakładaniu Liceum Krzemienieckiego (wraz z Czackim). Napisał m.in.: Do Stanisława Małachowskiego Anonima listów kilka (cz. 1-3 1788-89), O ustanowieniu i upadku konstytucji polskiej trzeciego maja 1791 (cz. 1-2 1793), Stan oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta III (1841), Rozbiór krytyczny zasad historii o początku rodu ludzkiego (t. 1-3 1842).