Postać
Stanisław Karnkowski 1520-1603

Urodził się 10 maja 1520 r. w Karnkowie. Studiował na Akademii Krakowskiej, w Padwie i Wittenberdze. W 1555 r. został sekretarzem króla Zygmunta Augusta. W 1558 r. objął urząd sekretarza wielkiego koronnego, zaś w 1563 r. mianowano go sekretarzem wielkim koronnym. W 1567 r. został biskupem kujawskim. Zaangażował się w prace kontrreformacyjne, m.in. we współpracy z kardynałem Stanisławem Hozjuszem. Występował przeciwko protestantom – np. polecił usunąć z Wolborza Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W 1569 r. założył we Włocławku pierwsze w Polsce seminarium duchowne. Rok później przygotował plan walki z różnowiercami. Na czele Komisji Morskiej podjął prace mające uporządkować prawa króla Polski wobec Gdańska i na morzu – ich rezultatem były tzw. Statuty Karnkowskiego (lub Konstytucje Gdańskie). Brał aktywny udział w przygotowaniu pierwszej wolnej elekcji – w 1573 r. potwierdził wybór na króla Henryka III Walezego. W traktacie De modo et origine electionis modo z 1573 r. wskazywał, jak powinno dochodzić do wyboru królów. W 1576 r. koronował Stefana Batorego. Po jego śmierci – jako arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, którym został w 1581 r. – był interrexem. Koronował w 1587 r. następcę Batorego Zygmunta III Wazę – gdy nowy władca przebywał poza krajem, Karnkowski kierował sprawami kraju. W dziele De prymatu senatorio Regni Poloniae przeprowadził wywód dowodzący, że pierwszym senatorem w państwie jest prymas. Zmarł 8 czerwca 1603 r. w Łowiczu. Poza wyżej wymienionymi dziełami, był autorem także m.in. Napominania potrzebne i zbawienne, których wszyscy plebani... używać mają (1569), Ad Henricum Valesium... panegyricus (1574), Ad... Principem Henricum... de tuenda unitate fidei oratio (1574), Kazanie... o dwojakim kościele chrześcijańskim (1596) i Messjasz albo kazania o upadku i naprawie rodzaju ludzkiego (1597).