Urodził się 26 maja 1891 r. w Wiedniu. Jego matka była pochodzenia chorwackiego, ojciec natomiast był oficerem austro-węgierskim, którego z polskością łączyła wyłącznie genealogia. Jednak to pod wpływem ojca podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1913 r. otrzymał tytuł doktora na podstawie pracy poświęconej zgodzie sandomierskiej za panowania Zygmunta Augusta, w trzy lata później uzyskał habilitację. W czasie pierwszej wojny światowej wspierał konsekwentnie idee legionową i Naczelny Komitet Narodowy. Już w niepodległej Polsce podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim jednocześnie angażując się na płaszczyźnie dyplomatycznej, był członkiem polskiej delegacji na konferencji pokojowej w Paryżu, w kolejnych latach współpracował w licznych inicjatywach i instytucjach związanych z Ligą Narodów. W okresie II Rzeczpospolitej niezwykle umocnił swoją pozycję jako badacz dziejów Europy Środkowej w kraju i za granicą. Otrzymał m.in. doktorat honoris causa uniwersytetów w Lyonie i Montrealu.  Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, jednym z założycieli Federacji Towarzystw Historycznych Europy Wschodniej, uczestniczył w międzynarodowych zjazdach historyków. W tym czasie dość mocno zaangażował się w  działania inteligencji katolickiej, był m.in. członkiem Katolickiego Związku Badań Międzynarodowych we Fryburgu, prezesem Związku Pisarzy Katolickich, działaczem Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej czy „Odrodzenia”. W momencie wybuchu II wojny światowej przebywał w Szwajcarii, po agresji Trzeciej Rzeszy na Francje opuścił stary kontynent i udał się do Stanów Zjednoczonych. Wraz z m.in. Florianem Znanieckim, Bronisławem Malinowskim był jednym z twórców emigracyjnego Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Yorku (w latach 1953-1962 był jego prezesem, a po roku 1964 – prezesem honorowym) instytucji, która miała kontynuować tradycje  Polskiej Akademii Umiejętności. Na emigracji aktywnie protestował przeciwko stopniowemu popadaniu Polski w zależność od Związku Sowieckiego, zmianom granicy wschodniej oraz politycznej hipokryzji aliantów. W czasie wielkiej gry interesów jaka odbywała się w czasie drugiej wojny światowej apelował aby zasady etyki i prawa nie były tylko sloganem. W Stanach Zjednoczonych kontynuował nadto prace naukową. Był profesorem Uniwersytetu Fordham w Nowym Jorku, ale wykładał także historię Europy Środkowo-Wschodniej w Montrealu, Uniwersytecie Kalifornijskim oraz Uniwersytecie Columbia. Aktywnie wspierał Kongres Polonii Amerykańskiej oraz  Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Yorku. Dużo energii Halecki poświęcał obronie katolicyzmu. Przypominał Amerykanom o losie uwiezionych przez komunistów hierarchów (m.in., kardynała Wyszyńskiego i kardynała Mindszentyego), stawał publicznie w obronie papieża Piusa XII, a przede wszystkim w związku z obchodami Millenium w 1966 r. prowadził kampanie podkreślająca związki państwa polskiego z chrześcijaństwem i Kościołem. W swojej ocenie komunizmu reprezentował szkołę uznającą carską genezę komunistycznego imperializmu Sowietów. W polemice z Józefem Mackiewiczem pisał: „Prawda, że dawny rosyjski imperializm nigdy nie myślał o tym, aby się posługiwać w podobny sposób międzynarodowym komunizmem, że odwrotnie komunizm posługuję się tamtym, nie gardząc też w razie potrzeby narzędziem panslawizmu w jego najbardziej rosyjskiej interpretacji. Ale niezaprzeczalny dziś sojusz moskiewskiego nacjonalizmu i bolszewizmu postawił nas i cały świat zachodni nie przed jednym tylko, lecz niestety przed podwójnym niebezpieczeństwem” (Wschód europejski, Polska a Rosja, 1957). W tym kontekście obszar Europy środkowej nie tylko pełnił rolę obszaru geopolitycznego, ale terenu granicznego cywilizacji. Rosja w ujęciu Haleckiego była krajem cywilizacyjnie leżącym poza Europą. Wschodniemu despotyzmowi przeciwstawiał wzorce dobrowolnej współpracy państw i narodów w ramach szerszych organizmów politycznych, czego najlepszym przykładem i wzorcem była unia polsko – litewska z czasów przedrozbiorowych. Konsekwentnie Halecki był  gorącym zwolennikiem budowania podmiotowości politycznej regionu leżącego pomiędzy dwoma imperialnymi potęgami: Niemiec i Związku Sowieckiego. W okresie przedwojennym wiele uwagi badawczej poświęcał czasom średniowiecznym. Z tego okresu pochodzi jedna z jego najwybitniejszych prac tj. Dzieje Unii Jagiellońskiej (1919-1920) oraz m.in. Wcielenie i wznowienie państwa litewskiego 1386–1401 (1917-1918), Witold (1931), Polityka skandynawska Jagiellonów (1927). W 1933 r. ukazało się pierwsze wydanie jego syntezy Historia Polski. W późniejszym okresie Halecki koncentrował się na dwóch zagadnieniach. Z jednej strony wiele uwagi poświęcał historii kościoła (min.: Unia brzeska w świetle współczesnych świadectw greckich, 1954; The Millennium of Europe, 1963; Pierwsze tysiąclecie katolickiej Polski 1966, szczególnie w kontekście tożsamości cywilizacyjnej Polski i Europy; z drugiej zaś zajmował się historią oraz współczesnym problemem centralnej części kontynentu europejskiego (The Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, 1952; Imperialism in Slavic and East European History, 1952; The Limits and Divisions of European History, 1962). Na jego imponujący dorobek naukowy składa się wiele monografii i artykułów naukowych publikowanych w kraju (przed 1939) i za granicą. Jego Historia Polski została przetłumaczona m.in. na język angielski, francuski, niemiecki i włoski i doczekała się wielokrotnych, około 20 wznowień. Dzisiaj postać Oskara Haleckiego jest patronem prestiżowego ogólnopolskiego konkursu na książkę historyczną roku.

***

Biogram powstał w ramach projektu „Nauka i polskie dziedzictwo intelektualne. Program popularyzacji polskich nauk humanistycznych i społecznych” finansowanego w ramach umowy 986/P-DUN/2016 ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.